Drogi Czytelniku!
W ostatniej przed wakacjami odsłonie Afroteki proponuję powieść autorstwa Rwandyjki Scholastique Mukasonga pod tytułem Maria Panna Nilu ( oryg. Notre-Dame du Nil). Tytuł ten otrzymał w 2012 roku jedną z najważniejszych francuskich nagród literackich Nagrodę Renaudot. W Polsce książka ukazała się w 2016 roku nakładem poznańskiego wydawnictwa Czwarta Strona.
Scholastique Mukasonga urodzila się w 1959 roku w południowo-zachodniej części Rwandy. Obecnie mieszka i pracuje w Normandii, jest autorką kilkunastu powieści.
Rwanda to państwo położone w środkowowschodniej Afryce. Niepodległość uzyskała 1962 roku z rąk Belgii. Stolicą państwa jest Kigali. Językami urzędowymi są: francuski, rwandyjski i angielski. Społeczeństwo tworzą dwa główne plemiona Hutu i Tutsi należący do grupy ludów Bantu.
O Rwandzie usłyszał cały świat w 1994 roku w wyniku ludobójstwa. Śmierć prezydenta Juvanala Habyarimana (Hutu), który zginął w katastrofie lotniczej, stała się pretekstem do przeprowadzenia masakry ludności Tutsi, których obwiniano za śmierć głowy państwa. W wyniku wojny zginęło około 800 tysięcy Rwandyjczyków, w tym trzydziestu siedmiu członków rodziny autorki.
Scholastique Mukasonga zabiera nas w podróż do Rwandy lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku, zapowiadającej nadejście katastrofy. Miejscem akcji jest katolickie liceum im. Marii Panny Nilu, kształcącym żeńską elitę kraju. Uczennicami są córki, generałów, przywódców politycznych, ministrów. Większość uczennic należy do będącego u władzy plemienia Hutu. Jedynymi pochodzącymi z plemienia Tutsi są Veronica i Virginia, które będą musiały zmierzyć się z prześladowaniami i niechęciom ze strony swoich koleżanek z plemienia Hutu. Bo tu za zamkniętymi drzwiami rywalizacje etniczne są nieustannie prowokowane. W liceum kadrę pedagogiczną stanowią Belgowie i Francuzi. Po raz kolejny białemu człowiekowi wszystko jest podporządkowane: język, religia, bez poszanowania kultury tubylców.
W powieści Mukasonga przedstawia świat pełen kontrastów, nierówności klasowych, dyskryminacji, które doprowadzą do śmierci.
Z ciekawostek dodam, że książka doczekała się ekranizacji. Za reżyserie filmu odpowiedzialny jest posiadający doświadczenie w ekranizacji powieści afgański reżyser, scenarzysta i pisarz Atiq Rahimi. We Francji premiera odbyła się w tym roku. Niestety polskiej wersji nie ma. Cóż drogi Czytelniku pozostaje nam tylko książka i cierpliwe czekanie.
Polecana pozycja dostępna jest w księgozbiorze Biblioteki Uniwersyteckiej.
Życzę udanych wakacji i do zobaczenia we wrześniu.
Marzena Kowalska
Scholastique Mukasonga, Maria Panna Nilu, tłum. Anna Biłos Wydawnictwo Czwarta Strona, Poznań 2016.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.