O czym mówią rzeczy? Tytuł intryguje… Wzięłam książkę do ręki, otwarłam na chybił trafił i przeczytałam: „O, gdybyś jeszcze umiała mówić!” [s. 144] i natychmiast wróciły do mnie obrazy z dzieciństwa, kiedy z wypiekami na twarzy, a często i łzami w oczach czytałam o małej księżniczce. W moich wspomnieniach pojawiła się nie tylko ta książka, także inne połykane w tamtym okresie, niekiedy po dwie dziennie. W pobliskiej bibliotece można było wypożyczyć trzy książki na dwa tygodnie. Pani bibliotekarka długo nie wierzyła, że je przeczytałam, gdy przychodziłam co drugi dzień po nowe. Zdarzało się, że mnie egzaminowała z ich treści. 🙂 Teraz czytam znacznie wolniej, ale nałóg odwiedzania biblioteki, spacerowania wzdłuż półek pełnych książek pozostał mi do dzisiaj.
Przedmioty… jeśli ma się ich za dużo, jak Filifionka, mogą się stać balastem, jeśli jest ich mało, bywają skarbem, jak wspomniana już lalka, jak koncha, kawałek drewna, niebieski koralik, czy z najnowszej literatury dla młodzieży – mały przyrząd noszony na szyi, pozwalający Hermionie przeżywać ten sam czas dwa razy.
Przedmiotów omówionych w opracowaniu O czym mówią rzeczy? Świat przedmiotów w literaturze dziecięcej i młodzieżowej jest o wiele więcej. A mimo tematu, nawiązującego do świata dzieci, książki nie można zaliczyć do kategorii „lekko, łatwo i przyjemnie”, jest za to rzetelnie i interesująco. Wystarczy spojrzeć na tytuły artykułów:
- Przedmioty z rozwianą grzywą. Dziecięcy performans Joanny Kulmowej
- Ze śmietnika na Księżyc, czyli wolność rzeczy na podstawie Młynka do kawy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
- O nahajce wykonajce, butach samoskokach i o czapce niewidce, czyli o ożywionych przedmiotach w baśniach
- Ludzka rzecz. Studium bohatera-przedmiotu we współczesnej dramaturgii dla dzieci i młodzieży
- Koncha oraz głowa świni jako wehikuł treści i symboliki ukrytej we Władcy Much Williama Goldinga
- Rzeczy do zabawy. Zabawki w cieniu Zagłady w twórczości Urlego Orleva
- Nowe wcielenia kobiecości? Atrybuty bohaterek współczesnej fantastyki dziecięcej i młodzieżowej. Prolegomena
- „Gdybyż ona umiała mówić!”. Dziewczynka i lalka w Małej księżniczce Frances Hodgson Burnett
- Rzeczy w opowieściach biograficznych dla dzieci na przykładzie książek Anny Czerwińskiej-Rydel
- Piękno, wartość, relatywizm. Funkcje przedmiotów w powieściach o Muminkach Tove Jansson
- Rzeczy w książkach Shauna Tana
- W krainie odpadków. Wszystkie śmieci LonNiedynu Chiny Miéville’a
- Tam, ale nie z powrotem. Pinokio Carla Collodiego i Dziwoląg Potężny Rodmana Philbricka o nieodwracalności metamorfozy
- Disnejowski sen Alicji i rzeczy, które możemy w nim odnaleźć
- Między potępieniem a pochwałą (ze)psucia – utwory dla dzieci z motywem niszczenia przedmiotów
Prawda, że interesująco? Zapraszam na wycieczkę w przeszłość literatury i swoją. Może to być też początek dłuższej podróży, jeżeli zechcemy podążyć tropem bardzo bogatej bibliografii zamieszczonej pod każdym artykułem.
Renata Piejko
O czym mówią rzeczy? Świat przedmiotów w literaturze dziecięcej i młodzieżowej pod redakcją Anny Mik, Marty Niewieczerzał, Eweliny Rąbkowskiej i Grzegorza Leszczyńskiego. Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2019, s. 292
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.