Drogi Czytelniku!
W Afrotece nie może zabraknąć literatury z maghrebskiego kręgu kulturowego. Jednym z jej przedstawicieli jest Mohammed Moulessehoul, tworzący w języku francuskim. Urodził się w 1955 roku w miejscowości Kenadsa w Algierii. Algierska Republika Ludowo-Demokratyczna położona jest w Afryce Północnej nad Morzem Śródziemnym między Marokiem, Libią i Tunezją. Większą cześć obszaru tego kraju zajmują wchodzące w skład Sahary pustynie. Choć językiem urzędowym jest język arabski, to drugim językiem, jakim posługują się mieszkańcy, jest język francuski. Jest to związane z historią Algierii, która przez ponad 130 lat była francuską kolonią. Odzyskała niepodległość w 1962 roku w wyniku krwawej wojny trwającej w latach 1954–1962. Religią dominującą w tym państwie jest islam.
Mohammed Moulessehoul, nim zaczął pisać, był oficerem – aby uniknąć cenzury wojskowej, już jako pisarz, przybrał pseudonim, którymi stały się imiona jego żony Yasmina Khadra. Autor wyjawił swoją prawdziwą tożsamość dopiero w 2001 r., po wystąpieniu z wojska i udaniu się na emigrację do Francji, w której obecnie mieszka i piórem walczy o sprawiedliwość. Jego twórczość tłumaczona jest na około czterdzieści języków. Z ciekawostek dodam, że twórczość Mohammeda Moulessehoula była przedmiotem pracy doktorskiej napisanej w 2013 roku w Instytucie Filologii Romańskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W przekładzie na język polski ukazały się powieści Owieczki Pana, Jaskółki z Kabulu, Kuzynka K., O czym marzą wilki, Co dzień zawdzięcza nocy, Aniołowie umierają od naszych ran, Bóg nie mieszka na Hawanie, Ostatnia noc Kadafiego, Afrykańskie równanie, Zamach.
Powieść Zamach (oryg. L’attentat) w przekładzie Beaty Kowalskiej ukazała się w Polsce w 2018 roku nakładem wydawnictwa Sonia Draga. Książka została uhonorowana nagrodą księgarzy francuskich: Prix des Libraires 2006 i była nominowana do prestiżowych nagród literackich: Prix Goncourt, Prix de l’Academie i Prix Femina. W 2012 roku na podstawie książki powstał film pod tym samym tytułem (produkcja belgijsko-francusko-libańsko-katarska). Pomimo, że film otrzymał prestiżowe nagrody na festiwalach filmowych (MFF w San Sebastián, MFF w Marakeszu, gdzie zdobył Grand Prix oraz na Transatlantyk Festival Poznań), to w krajach arabskich został ocenzurowany ze względu na sceny kręcone w Izraelu.
Wracając do książki – Zamach to powieść bardzo złożona. Głównym bohaterem książki jest dr Amin Dżaafari, który jest Arabem izraelskiego pochodzenia. Pracuje jako chirurg w jednym ze szpitali w Tel-Awiwie. Wiedzie z pozoru „normlane” życie. Ma rodzinę , jest szanowany przez współpracowników i społeczeństwo. Jego życie zmienia się w ułamku sekundy, kiedy w restauracji wypełnionej ludźmi dochodzi do eksplozji. Wśród ofiar identyfikuje ciało swojej żony. To ona była zamachowcem-samobójcą, to ona była odpowiedzialna za śmierć niewinnych jednostek. Doktor postanawia dowiedzieć się prawdy, chce znaleźć winnego jej zachowania.
Zamach obala mit, że zamachowcami-samobójcami zazwyczaj są osoby, które wywodzą się ze środowisk biedoty, że to frustracja popycha ich w kierunku czynów ostatecznych. Tutaj
zamachowcem okazuje się być żona lekarza, dzięki czemu autor zmusza czytelnika do refleksji odnoszącej się do samoświadomości siebie i swych bliskich.
Dzieła Yasmina Khadra dostępne są w księgozbiorze Biblioteki Uniwersyteckiej (kolekcja literatury pięknej).
Na zakończenie zaproszę Ciebie, Drogi Czytelniku, na Ogólnopolski Festiwal Filmów Afrykańskich Afrykamera, który odbędzie się po raz kolejny w Poznaniu w dniach 12-17 grudnia. Szczegółowy program festiwalu dostępny jest pod linkiem https://afrykamera.pl/program/poznan
Polecam, Marzena Kowalska
Yasmina Khadra, Zamach, przeł. Beata Kowalska, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2018
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.